የሒሳብ ሠራተኛ ወይም የመጻሕፍት ባለቤት በሁሉም ድርጅቶችና በሁሉም ኢንዱስትሪዎች ውስጥ ማለት ይቻላል ትልቅ ሚና ይዟል ። እያንዳንዱ ኩባንያ የኩባንያውን ገቢ እና የገንዘብ እድገት ትክክለኛ ስሌት ኃላፊነት ያለው ሰው ያስፈልገዋል። ይህም ማለት የሒሳብ ሠራተኞችና የመጻሕፍት ሠራተኞች ተፈላጊነት አለ ማለት ነው ። ታዲያ የሒሳብ ምርመራ ማድረግ የምትፈልገው ለምንድን ነው?
ሒሳብ መስጠት ለእኔ ትክክል ነውን?
እያንዳንዱ ሥራ ለአንዳንድ ሰዎች ተስማሚ እንዲሆን የሚያደርጉ ባሕርያት አሉት ። በሂሳብ አያያዝ ረገድ ከቁጥር ጋር ለመስራት ምቾት የሚሰማቸው እና የተደራጁ እና ዝርዝር ጉዳዮች ላይ ያተኮሩ ግሩም ስራ ነው.
ከቁጥር ጋር አብሮ መሥራት የምትፈልግ ከሆነ የሒሳብ ሠራተኛ ወይም የመጻሕፍት ሠራተኛ መሆንህ ለአንተ ትክክለኛ የሥራ መስክ ሊሆን ይችላል። በቢሮ ውስጥ አየር ማቀዝቀዣ በሚኖርበት ቦታ ትሠራለህ፤ ከጥፍሮችህ በታች የእጅ ሥራም ሆነ ቆሻሻ አይኖርም። በንግዱ ውስጥ ወሳኝ ሚና ይኖራችኋል። በብዙ ኩባንያዎች ውስጥ ምጣኔ ሃላፊነትና ከፍተኛ ካሳ በማካበት ወደ ሃላፊነት የመሸጋገሪእድል እድልም ይኖራል።
የተለያዩ የአካውንቲንግ ዓይነቶች ምንድን ናቸው?
ሒሳብ የተለያዩ የመጽሐፍ ጥበቃና የገንዘብ ሪፖርት መስኮችን የሚዳስስ ቃል ነው ። ወደተለያዩ የሒሳብ ዘርፎች መግባትህ የሒሳብ ሠራተኛ ወይም የመጻሕፍት ባለቤት በመሆንህ ረገድ ልዩ ሚና እንድትሰጥ ያስችልሃል።
ሥራ ለመሥራት በምታደርገው ጥረት በጣም የተለመዱ የሒሳብ ዓይነቶችን እንመልከት።
ወጪ አካውንቲንግ
ወጪ ሒሳብ በዋነኝነት ጥቅም ላይ የሚውለው በማምረት ወይም በማምረት ኢንዱስትሪ ውስጥ ነው. የወጪ ሂሳብ ዋነኛ ትኩረት አንድ ጥሩ ምርት ወይም ምርት ጋር ተያይዞ ከሚወጣ ወጪ ጋር በመስራት ትርፋማነቱን ለመወሰን ነው.
ምሳሌ ኩባንያ ሀ ቤቶችን ይገነባል። እያንዳንዱ ቤት በግንባታው ወቅት መመደብ ያለበት ወጪ የተወሰነ ነው ። እነዚህ ወጪዎች ተመድበው ከቤቱ አጠቃላይ የሽያጭ ዋጋ ጋር ሲነፃፀሩ የቤቱን ትርፋማነት የወጪ ሂሳብ ሠራተኛው ሊወስን ይችላል። አስተዳደሩ ይህን መረጃ በመጠቀም ቤቱን መገንባት ትርፋማ መሆን አለመሆኑን አሊያም ወጪውን ወይም የሽያጭ ዋጋውን ማስተካከል ይኖርበት እንደሆነና እንዳልሆነ ይወስናል።
የወጪ ሂሳብ እንደ እንደዚህ በማይክሮ ደረጃ ጥቅም ላይ ሊውል ይችላል, እያንዳንዱን ምርት ወይም አገልግሎት ለመመልከት. በተጨማሪም ወደ አጠቃላይ ኩባንያው አፈጻጸም ወይም አጠቃላይ ኢንዱስትሪ ወይም የኢኮኖሚ አዝማሚያዎች ለመመልከት በማክሮ ደረጃ ላይ ሊተገበር ይችላል.
የፋይናንስ አካውንቲንግ
የገንዘብ ሒሳብ የሚያተኩረው በዝርዝር በሚታወቁ የንግድ ልውውጦች ላይ ሲሆን ይበልጥ ደግሞ በገንዘብ ውጤቶች ላይ ነው። አንድ የፋይናንስ ሂሳብ ዋና ሀላፊነቶች መሰረታዊ የፋይናንስ ሂሳቦችን (ሚዛን ወረቀት, የገቢ መግለጫ, የባለቤት ንብረት, ወዘተ) ማዘጋጀትእና እነዚህን ሪፖርቶች መገምገም ያካትታሉ. የትንተና ተግባሩ የአንድ ኩባንያ ባለቤትነት/አስተዳደር የንግዱን የገንዘብ አፈጻጸም የተለያዩና አሃዞች በቅጽበት ያቀርባል።
የፎረንሲክ ሒሳብ
አንዳንድ የሒሳብ ሠራተኞች የሒሳብ አያያዝን በመጠቀም ለምርመራ ይረዳሉ ። የፋይናንስ ሂሳብ ባለሙያ ስራ የፋይናንስ ወንጀል ተፈፅሞ እንደሆነ ለማወቅ የፋይናንስ መረጃዎችን መመርመር፣ መገምገምና መመርመር ነው። በባንኮች፣ በኢንሹራንስ ድርጅቶች፣ በኢንቨስትመንት ድርጅቶች፣ በሲቪል ፍርድ ቤቶችእና እንደ ኤፍ ቢ አይ እና አይ አር ኤስ ባሉ የመንግሥት ድርጅቶች መቀጠር የተለመደ ነው።
የአስተዳዳሪ አካውንቲንግ
የአስተዳደርና የገንዘብ ሒሳብ ተመሳሳይ ቢሆንም በሁለቱ መካከል ግን ስውር ልዩነት አለ። የገንዘብ ሒሳብ ሠራተኞች አብዛኛውን ጊዜያቸውን የሚያሳልፉት የገንዘብ ሒሳቦችን በማዘጋጀትና በመገምገም ነው። የአስተዳደር ሂሳብ ሠራተኞች ከአስተዳደር ጋር ለመስራት እና ከንግዱ የወደፊት ዕጣ ጋር የተያያዙ የንግድ ውሳኔዎችን ለማድረግ ተመሳሳይ መረጃዎችን ይጠቀማሉ.
የገንዘብ ሒሳብ ሠራተኞች ያለፈውንና አሁን ያለውን ሁኔታ ሲቃወሙ የአስተዳደር ሂሳብ ሠራተኞች ግን ከኢኮኖሚው የወደፊት ዕጣ ጋር ይያያዛሉ ። ለምሳሌ ያህል፣ የአስተዳደር ሒሳብ ባለ ሥልጣኖች ከሌላ ንግድ ጋር አንድ ላይ መዋሃድ ትርፍ ያስገኝ እንደሆነና እንዳልሆነ ለማወቅ ሊረዳቸው ይችላል።
Fiduciary Accounting
አንድ ሰው አደራ ወይም ንብረት ድርጅት ሲቋቋም ይህን የሚያደርጉት በግብር ምክንያትና ንብረቶችን ለመጠበቅ ሲሉ ነው ። እንደነዚህ ካሉት ድርጅቶች የሚወጣው የንግድ ልውውጥ ከፍተኛ ግብርና የውርስ ጉዳት ሊያስከትል ስለሚችል አንድ ሰው የህብረቱን የገንዘብ ሁኔታ መጠበቅ ይኖርበታል። ይህ ኃላፊነት የሚወድቀው በፍርድ ቤት፣ በህግ ተቋም ወይም በአደራ/ንብረት በተከራየው የፋይዳሪ ሂሳብ ሰራተኛ ላይ ነው።
የግብር አካውንቲንግ
እያንዳንዱ ግለሰብና ሕጋዊ ድርጅት በዩናይትድ ስቴትስ የግብር ሕግ ላይ ተመሥርቶ ለአይ አር ኤስ ግብር የመክፈል ኃላፊነት አለበት ። አብዛኛውን ጊዜ የግብር ሒሳብ ሠራተኞች በሁለት ደረጃ ግብር የመክፈል ሂደት ውስጥ ይካፈላሉ ። በመጀመሪያ ደረጃ በየወሩ ፣ በየሦስት ወሩና በየዓመቱ የሚከፈለው ቀረጥ በሕጉ መሠረት እንዲከፈል ያደርጋሉ ። ይህም የሽያጭ ግብርን፣ የደመወዝ ግብርን፣ የሽያጭ ግብርን፣ የንብረት ግብርንና የገቢ ግብርን ሊጨምር ይችላል።
ሁለተኛ፣ አብዛኛውን ጊዜ ከቀረጥ ጋር የተያያዙ ማስተካከያዎችን መዝግበው ግብር ከፋዮች በሚሰጡት የገንዘብ መረጃ ላይ ተመሥርተው የግብር መክፈያዎችን ማዘጋጀት ይጠበቅባቸዋል።
መንግስታዊ ሂሳብ
መንግስታዊ ሂሳብ አንድ ቁልፍ ልዩነት ያለው የገንዘብ ሂሳብ አንድ አይነት ነው። የመንግስት ሂሳብ በግልፅ ለአንድ የመንግስት ድርጅት (ከተማ፣ ሀገር፣ ግዛትና ፌደራል) ሲሰራ ለኩባንያዎችና ግለሰቦች ደግሞ የገንዘብ ሂሳብ ይደረጋል።
አንድ የመንግሥት የሒሳብ ሥራ ተኛ አብዛኛውን ጊዜ ከተከፈለ ቀረጥ የሚገኘውን የሕዝብ ገንዘብ መጠቀምን የሚመለከቱ የንግድ ልውውጦችን የመቅረጽና ሪፖርት የማቅረብ ኃላፊነት አለበት ። አንድ የመንግሥት የሒሳብ ሰራተኛ ለተገቢነቱ ና የሕዝብ ገንዘብን በአግባቡ የመቆጣጠርና የማስተዳደሩን የመሳሰሉ ኃላፊነቶች ሊኖሩት ይችላሉ።
ዓለም አቀፍ አካውንቲንግ
እያንዳንዱ አገር የንግድ ድርጅቶች ሕጋዊ በሆነ መንገድ እንዴት እንደሚንቀሳቀሱና ሪፖርት እንደሚያቀርቡ የሚገልጹ የተለያዩ ሕጎች አሉት ። አንድ የዩናይትድ ስቴትስ ኩባንያ በሌሎች አገሮች ውስጥ ሥራ ቢሠራ ቢያንስ አንድ ዓለም አቀፍ የሒሳብ ሥራ ቢቀጥሩ አስተዋይነት ነው ። ዓለም አቀፍ የሂሳብ ሠራተኞች በሌሎች የወለድ ሀገሮች ውስጥ ስለወጡት የንግድ ሂሳብ አያያዝ፣ ሪፖርትና የግብር ህግ ግንዛቤ አላቸው። ይህም በዩናይትድ ስቴትስ ከሚሠራበት የጋኤአፕ መሥፈርት ጋር የሚመሳሰሉትን ዓለም አቀፍ የፋይናንስ ሪፖርት ደረጃዎች (አይ ኤፍ አር ኤስ) መረዳትን ይጨምራል ።
ኦዲቲንግ
ኦዲቲንግ በዋናነት በፋይናንስ መረጃ ህልውናእና አስተማማኝነት ላይ የሚያተኩር የሂሳብ አይነት ነው። ኦዲተሮች የገንዘብ መረጃ ምክንያታዊ ተደርጎ መታየት ይኖርበት እንደሆነና እንዳልሆነ ለማወቅ አሃዞችና የተለያዩ ትንተናዎችን ይጠቀማሉ። ምክንያታዊ የሚለውን ቃል ልብ በል ። ኦዲተሮች ሙሉ ለሙሉ ትክክለኛነት አይቃረኑም። ከዚህ ይልቅ ለባንኮች ወይም ለህዝብ የሚቀርበው የፋይናንስ መረጃ "በአጠቃላይ ተቀባይነት ያለው የሂሳብ መርሆች (GAAP) ላይ የተመሰረተ ምክንያታዊ መሆኑን ለማረጋገጥ ብቻ ይመረታሉ።
ሒሳብ ቆጣሪ መሆን የምትችለው እንዴት ነው?
የሒሳብ አያያዝ ውስብስብ በመሆኑ አብዛኞቹ ኩባንያዎች ከአመልካች አንድ ዓይነት የሒሳብ ትምህርት ለማግኘት ይሻሉ። ኢንተርናክቲቭ የቴክኖሎጂ ኮሌጅ የሚገኘው በዚህ ቦታ ነው ። ለሂሳብ ድርሻ ለማዘጋጀት የሂሳብ ዲፕሎማ እና ተባባሪ ዲግሪ ፕሮግራም እናቀርባለን። በኢንዱስትሪ ልምድ ያላቸው አስተማሪዎችና አነስተኛ የክፍል መጠን ያለው በመሆኑ የግል ትኩረት ታገኛለህ፤ አስፈላጊ በሚሆንበት ጊዜም ጥያቄዎችን መጠየቅ ትችላለህ። በተጨማሪም ቀጠናችሁን እንድታዘጋጁ፣ ለቃለ መጠይቅ እንድትዘጋጁና የምትወዷቸውን ሥራ እንድታገኙ ለመርዳት የሥራ አገልግሎቶችን ድጋፍ እንሰጣለን።
በአካውንቲንግ ዲፕሎማ እና በተባባሪ ዲግሪ ፕሮግራሞች ወቅት ምን ትማራለህ?
የአካውንቲንግ ዲፕሎማ ፕሮግራም
የመጀመሪያ የሂሳብ ስራ ግብዎ አስፈላጊ የሆነ (የመግቢያ ደረጃ) ሂሳብ ወይም የመዝገቢያ ስራ ማግኘት ሊሆን ይችላል። አሁን አጠቃላይ የሒሳብ ልምዶችን ለሚፈልጉ እና ከጊዜ በኋላ በስራቸው ውስጥ ለየት ያለ አማራጭ ነው። የሂሳብ ዲፕሎማ ፕሮግራሞቻችን በሚከተሉት አቅጣጫዎች እጅ ለእጅ ተያያይቶ ስልጠና ያቀርብላችኋል-
- በአጠቃላይ ተቀባይነት ያገኙ የሂሳብ መርሆዎች (GAAP)
- የቢሮ አውቶሜሽን እና ሙያዊ የንግድ መተግበሪያዎች
- ፕሮፌሽናል የአካውንቲንግ ሶፍትዌር ፕሮግራሞች – Sage Accounting &QuickBooks Pro
- የ Microsoft Office የምስክር ወረቀት ስልጠና
በዚህ የትምህርት ደረጃ የመግቢያ ሂሳብ ወይም መፅሀፍት አቅራቢ በመሆን ለመስራት ዝግጁ ትሆናለህ።
አካውንቲንግ ተባባሪ ዲግሪ
አንድ የተወሰነ የሒሳብ ወለድ ለማግኘት ወስነሃል ከሆነ በሒሳብ አያያዝ ረገድ ተባባሪ ዲግሪ ማግኘት እንደሚያስፈልግህ እናሳስባለን። የሚያስፈልግዎትን አጠቃላይ ትምህርት መከታተል አለብዎት። በተባባሪ ዲግሪ ፕሮግራም ወቅት በሚከተሉት መስኮች ተጨማሪ ሥልጠና ማግኘት ትችላለህ፦
- ወጪ አካውንቲንግ
- የፌደራል ታክስ አሰራር
- የድርጅት መርሆች
ዲፕሎማውም ሆነ ተባባሪው የሳይንስ ዲግሪ ተማሪዎች በመስክ ላይ እውነተኛ የአለም ልምድ ማግኘት የሚችሉበት የ135 ሰዓት የውጭ ምንዛሬ ይካተታል።
ተጨማሪ እውቀት ማግኘት ትፈልጋለህ?
የመጻሕፍት አያያዝ ወይም የሒሳብ ስፔሻሊስት በመሆን በመግቢያ ደረጃ ውስጥ መሥራት ለመጀመር ዝግጁ ነው? በኢንተርአክቲቭ ቴክኖሎጂ ኮሌጅ (ICT• የእኛ አካውንቲንግ &professional Business Applications ፕሮግራም የሂሳብ ክፍያ/ተከፋይ፣ የደመወዝ ክፍያ፣ አጠቃላይ መዝገብ፣ የሪፖርት/ዳታ መግቢያ እና የቢሮ አውቶሜሽን መሰረታዊ መረጃዎችን ያስተምራችኋል። ማንኛውንም መጠን ያለው ድርጅት ለመደገፍእና በሒሳብ ክፍላችን ላይ ለውጥ ለማድረግ ዝግጁ ትሆናለህ።
